Intermezzo – Altaarnatief (2)

28 december vandaag. De dag van Onnozele Kinderen. Sinds enkele jaren de dag van De Hôrster Kwis. Vorig jaar was 28 december ook de eerste dag van Altaarnatief, de drukbezochte expositie van hedendaagse kunst in de Sint-Lambertuskerk. Onlangs voltooide Sanne Aben de aftermovie. Bekijk ‘m hier:

Ingezonden – GeZeen – De weg van kunst in Horst aan de Maas

(Na een lange radiostilte eindelijk weer een ingezonden bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst)!)

GEZEEN

De weg van kunst in Horst aan de Maas

Indien u als in inwoner van onze mooie gemeente geen benul hebt van het bestaan en de betekenis van het kunstenaarscollectief Zeen, dan is minimaal een adviesgesprek bij een opticien ten zeerste aan te bevelen. Aan het zoveelste fenomenale grafische ontwerp van Jeu van Helden kan het niet liggen: hij vervangt in de folder over de aanstaande kunstroute het ‘alziende oog’ van god door de ‘creatieve blik’ van een kunstenaar uit Horst aan de Maas. Jeu vervangt een strenge wet door artistieke vrijheid. Het zelfbewustzijn van onze kunstenaars krijgt daadwerkelijk vorm: ze willen worden gezeen.

Zo was de recente tentoonstelling van Zeen in de Sint-Lambertuskerk een doorslaand succes: drommen mensen namen een flinke dosis ‘Altaarnatief’ tot zich en de waardering werd ter plekke rond gefluisterd. Slechts een enkele verdwaalde, onheilige geest, vermomd in de gedaante van een duif, schiep er een duivels genoegen in het vertoonde van luidruchtig commentaar te voorzien. Die misklank laat onverlet dat de expositie in het Horster heiligdom kan worden gemarkeerd als de grootste verandering in die kerk sinds de vervanging van het Latijn, als de gangbare taal van de liturgie, door het Nederlands. Altaarnatief was een bijzondere gebeurtenis als de symbolische vervanging van de religieus geïnspireerde en geijkte taal door een rijk geschakeerde profane vrije beeldtaal.

Dat er in de expositie tegen het heilige huisje zelf werd geschopt, is voor Horster begrippen welhaast revolutionair: in de openbaarheid van ons dorp wordt zelden of nooit uiting gegeven aan kritiek op de katholieke kerk. Een kerk die overigens eeuwenlang de welhaast exclusieve inspirator en opdrachtgever voor plaatselijke kunstenaars was. Hoezeer de bereidheid van de Deken om zijn godshuis als kunstpodium ter beschikking te stellen ook valt te prijzen: de kerkelijke  rol als financier van kunst is uitgespeeld sinds het kunstbedrijf zich niet meer in hoofdzaak richt op de explicatie of verheerlijking van de katholieke ideaalbeelden. De geldstroom vanuit de kerk is ondertussen allang opgedroogd.

Uit mijn contacten met kunstenaars uit onze gemeente krijg ik niet de indruk dat zij stelselmatig ruimhartig worden gesponsord of betaald door welgestelden, of dat er sprake is van royale steun vanuit bijvoorbeeld het bankwezen. Wat doet de gemeente materieel eigenlijk voor het artistieke talent in Horst aan de Maas? Aan sympathiebetuigingen geen gebrek, maar over de brug komen? Boter bij de vis doen? Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat we vooralsnog van doen hebben met het stiefkindje Zeen. Te weinig worden de ontplooide activiteiten naar waarde geschat. Nog onvoldoende wordt het cultureel verrijkende karakter van de groep voor de gemeenschap beloond.

Ons gemeentebestuur loopt achter bij het stimuleren van de ontwikkeling van deze zich emanciperende groep kunstenaars. Zeen en zijn kunstenaars worden door de politiek helaas nog te weinig waargenomen. Of is het bewust de andere kant opkijken? Aan één oog blind zijn? Is er bij Zeen dan soms geen sprake van een burgerinitiatief met een breed draagvlak? Normaal gesproken is dat toch goed voor enkele miljoenen. Vooruit: een paar ton dan. Ik wil maar zeggen: Zeen verdient langzamerhand een flinke steun in de rug, zodat de ingeslagen weg niet dood gaat lopen. Dat zou pas zonde zijn.

Jan Duijf Kloosterstraat

Intermezzo – OptiZeen (1) / Frank Schijven: After the goldrush

Een gouden kruiwagen met rode handvaten.
Dertien goudklompen.
Dertig vogelkooitjes met daarin dertig dode kanaries.
Gouden schapenwol.
Foto’s van goudklompen op onooglijke plaatsen.

Allemaal te zien in de etalage van de voormalige winkel van opticien Kruytzer, naast de Sint-Lambertuskerk in het centrum van Horst. Wat heeft dit te betekenen?

Genoemde objecten zijn onderdeel van de installatie After the goldrush, een kunstwerk van Frank Schijven uit Melderslo. Genoemde objecten waren ook onderdeel van zijn installatie Toen de Goden afscheid namen, die te zien was tijdens Altaarnatief, de kunstmanifestatie in de Sint-Lambertuskerk in het laatste weekend van december.  

Toen de Goden afscheid namen was mooi, zoals ook After the goldrush mooi is. Maar Toen de Goden afscheid namen was méér, zoals ook After the goldrush méér is. Intrigerend bijvoorbeeld. En kritisch. En vragen opwerpend. Niet bepaald optimistisch ook. In de woorden van de maker:

‘Voor de een is God almachtig, voor de ander is het slechts een illusie. Voor de een betekent een goudklomp macht en status, voor de ander is het gewoon een steen. Wanneer zijn we subjectieve waarden gaan toekennen aan bepaalde zaken, zoals verhalen en materie? Verloor de mens hierdoor langzaam het metafysische contact met zichzelf en zijn leefomgeving? De zucht naar meer heeft desastreuze proporties aangenomen. Al onze systemen neigen naar fundamentalisme, of het nu gaat om de economie, onze voedselvoorziening, het milieu of de religies. De spreekwoordelijke “kanarie in de mijn” is echter al duizend doden gestorven. Maar we zien het niet, of willen het niet zien, we zijn verblind door de schittering van God en Goud. We zijn als vogels, gevangen in gouden kooien. De economie belooft gouden bergen en is de nieuwe, allesbepalende religie.’

Denk daar maar eens heel goed over na!

After the goldrush is te zien tot en met 3 februari. Daarna zullen andere leden van kunstenaarscollectief Zeen onder de naam OptiZeen eigen werk tonen in de etalage van de tot sloop veroordeelde voormalige brillenwinkel, ieder voor een periode van twee à drie weken.

Niet te zien in After the goldrush, maar wel tijdens Altaarnatief en nu ook op Horst-sweet-Horst: de even geweldige als verontrustende video Toen de Goden afscheid namen, waarin de kunstenaar zelf als gouddelver figureert:

Intermezzo – AMC Zengers zingen Larsje

Vorig weekend vertoond tijdens de expositie Altaarnatief in de Sint-Lambertuskerk in Horst, vanaf nu ook op YouTube te zien: de AMC Zengers die in de kerk het Larsje Unnerstall-lied zingen, begeleid door Kenny Jansen op het kerkorgel; camera Ruud Lenssen.

Voor nitwits: Lars Unnerstall, de Onwankelbare Toren, is de keeper van VVV. De tekst bestaat uit slechts twee woorden (‘Larsje Unnerstall’), gezongen op de melodie van Give it up van KC & The Sunshine Band. Op repeat zetten en allemaal meezingen!

Ingezonden – Wondervlieger

2019 begint op Horst-sweet-Horst met een ingezonden bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst):

WONDERVLIEGER

Als klein manneke schilderde ik dikke rode lippen op mijn roze wondervlieger. Ik wilde de gouden torenhaan op de Lambertuskerk kussen. Tot een verre zoen bewegen. Ik knoopte in het geheim tien keer dertig meter zwart Duits ijzergaren aan elkaar om goed strak te kunnen sturen. Ik wilde zo recht mogelijk op mijn doel af. Het constante wegdraaien van de pluimvogel ontmoedigde mij nog niet.

Ik kreeg met het verstrijken van de tijd door dat de torenprins staat op een mesthoop van machts- en kindermisbruik, intolerantie en oorlog. Het leek me beter de Kerk voortaan links te laten liggen en rechtstreeks naar Hem op te stijgen. Weer later begreep ik dat mijn wondervlieger, met de rode liefdesmond, een kansloze en verdwaalde hemelverkenner was.

Nu weet ik dat een katholieke geestelijke besmettelijke lippen heeft en een onrustig dier tussen zijn benen woont. De hostie in zijn hand smaakt naar meergranenzaad. Laat jouw kinderen om de duvel nooit met een priester, pastoor, deken, bisschop of paus alleen. Maar pas vooral op als ze  jouw wondervlieger door hun kerkgebouw laten vliegen. Jouw wonderkruis hangt straks als een trofee aan hun muur.

Jan Duijf (Kloosterstraat Horst)

Intermezzo - De Heilige Larsje

Dit weekend in de Sint-Lambertuskerk in Horst: Altaarnatief, een expositie van hedendaagse kunst. Eén van mijn twee bijdragen daaraan is gewijd aan Lars Unnerstall, doelman van VVV.

'Turek, du bist ein Fußballgott!', riep Herbert Zimmermann al in 1954 uit in zijn radioverslag van de finale van het WK voetbal tussen West-Duitsland en Hongarije.

De rituelen, de lofzangen, de verafgoding van de spelers, de tweewekelijkse pelgrimage naar de voetbaltempel, de parafernalia, de gewaden, het geloof in wonderen, de devotieprentjes die bekend staan onder de benaming 'voetbalplaatjes', de spreekkoren, het vastleggen van de heldendaden in boeken: de parallellen tussen voetbal en religie zijn onmiskenbaar. Met in elk geval dit verschil dat voetbalroem vergankelijk is, de heiligen van de groene mat valt slechts een tijdelijke verering ten deel. Zie Toni Turek (1919-1984): de Fußballgott uit 1954 is intussen danig in de vergetelheid geraakt.

VVV Venlo heeft vele heiligen gekend, van Faas Wilkes tot Michael Uchebo en van Pietje Pala tot Keisuke Honda. De Venlose voetbalheilige van het moment is Lars Unnerstall (Ibbenbüren 1990; 1,98 meter; 100 kilo). Net als Toni Turek Duitser, net als Toni Turek keeper. Heiligen zijn herkenbaar aan attributen, die een deel van hun levensgeschiedenis vertellen. De attributen van de Heilige Lars ('Larsje' voor de gelovigen) zijn de lat en zijn keepershandschoenen.

De Heilige Larsje is vandaag (19.30 – 22.40 uur), morgen (12.30 – 17.30 uur) en overmorgen (12.30 – 17.30 uur), samen met een kleine veertig andere, prachtige kunstwerken, te zien in de Sint-Lambertuskerk in Horst. De toegang is gratis. Op bezoekers van De Heilige Larsje ligt een kleinigheidje te wachten waarmee zij hun devotie tot de Onwankelbare Toren ook thuis tot uiting kunnen brengen.

De Heilige Larsje is onder meer tot stand gekomen dankzij de medewerking van de AMC Zengers, Kenny Jansen en Ruud Lenssen. Daarvoor wil ik hen ook vanaf deze plaats graag dank zeggen.

Intermezzo – Altaarnatief

Komende vrijdag, zaterdag en zondag: Altaarnatief, expositie van hedendaagse kunst in de Sint-Lambertuskerk in Horst. Hoe komt zo’n expositie nu eigenlijk tot stand? Vooral via Whatsapp:

2 september
18.46 uur, Frank Schijven: ‘Hadden jij en Sanne niet door moeten gaan met het jaarlijks organiseren van WaarOmney?’
19.48 uur, Wim Moorman: ‘Had gekund, maar persoonlijk houd ik meer van verandering. Van locatie en ook van opzet.’
19.57 uur, Frank Schijven: ‘Was juist met WaarOmney heel goed mogelijk …’
20.00 uur, Wim Moorman: ‘Dat kan natuurlijk nog steeds.’
20.02 uur, Sanne Aben: ‘Met kerst iets organiseren dan? Waaromney?’
20.04 uur, Wim Moorman: ‘👌’
20.08 uur, Wim Moorman: ‘Zullen we dat gewoon doen?’
20.13 uur, Sanne Aben: ‘I'm in.’
20.13 uur, Wim Moorman: ‘😀’
20.15 uur, Frank Schijven: ‘👏👏👏’

6 september
18.06 uur, Wim Moorman: ‘Zojuist tijdens een rondje rennen bedacht ik me: zou een “WaaRomney” in de Sint-Lambertuskerk van 27 t/m 30 december iets kunnen zijn? Zitten misschien bepaalde nadelen aan maar ook heel veel voordelen: weersonafhankelijk, verzekerde toeloop van publiek en vooral heel veel mogelijkheden voor het tonen van nagenoeg alle vormen van kunst.’
18.11 uur, Sanne Aben: ‘Ik vind een kerk wel mooi als locatie maar met kerst zal het wel lastiger zijn. Ik ben nog nooit in die kerk geweest🙈’
18.15 uur, Wim Moorman: ‘Schande!’
18.22 uur, Frank Schijven: ‘Ik vind het een geweldig idee, en ook drie dagen👍’

13 september
15.30 uur, we bezoeken de Sint-Lambertuskerk. Conclusie: mooie ruimte, grote ruimte, misschien ook wel moeilijke ruimte. Maar waarom niet? We doen het gewoon!

28 september
14.00 uur, op gesprek bij deken De Graaf Woutering. Mogen en kunnen we tussen kerst en nieuwjaar, de drukste periode van het jaar voor de kerk, een expositie van hedendaagse kunst organiseren in de Sint-Lambertuskerk? ‘Waarom niet?’ Yessss!

Waarna het echte werk pas begint: concept bepalen, overleggen, benaderen van kunstenaars, overleggen, benaderen van potentiële begunstigers, overleggen, deadlines bepalen, overleggen, naam bedenken (Kerstaal wordt Kreatief met kerk, wat uiteindelijk op 9 november verandert in Altaarnatief – © Sanne Aben), overleggen, vele bezoeken aan de kerk, overleggen, Jeu van Helden voor de vormgeving vragen, overleggen, Facebookpagina de lucht in slingeren (klik hier), overleggen, pr-campagne starten, overleggen, posters plakken, overleggen.  

Top 5 – Plakongemakkelijke Horster info plakborden

Auto bij bord parkeren. Behangselplak uit kofferbak halen. Plakborstel en aandrukborstel uit kofferbak halen. Poster uit kofferbak halen. Bord instrijken. Poster plakken. Poster stevig bevestigen met aandrukborstel. Eventueel foto maken om te kunnen nagenieten van het resultaat. Alles terug in de kofferbak. Auto starten en hup, op naar het volgende bord.

Zo simpel zou het kunnen zijn. Alleen niet in Horst aan de Maas. Hier is het plakgemak bij de meeste gemeentelijke info plakborden vaak ver te zoeken. Alle aanleiding dus voor de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van plakongemakkelijke Horster info plakborden:

5. Crommentuijnstraat, Meterik

Altijd positief beginnen. Dit bord hoort in wezen natuurlijk niet thuis in de top 5 van plakongemakkelijke Horster infoborden. Wel in de top 5 van plakgemakkelijke Horster infoborden. Tenzij een truck met oplegger parkeert op de parkeerplaats voor al uw plakgemak.

4. Kruisstraat, Hegelsom

Zou zo’n plakgemakkelijk bord kunnen zijn. Ware het niet dat een of andere dombo heeft bedacht dat het wel handig zou zijn een parkeerplaats aan te leggen vóór het bord. Plakgemak verandert in plakongemak: verder lopen = tijdverlies. Alle parkeerplaatsen weg uit Horst aan de Maas! Om te beginnen uit Hegelsom!

3. Kerkeveld, Horst

Zo ongeveer de drukste plek van Horst aan de Maas, maar pure plakhorror vanwege het ontbreken van elke plakgemakfaciliteit. Als het een beetje tegenzit moet je honderden meters lopen om je plakbehoefte te kunnen bevredigen.  

2. Rector Mulderstaat, Melderslo

Als om het varkensgehalte van Horst aan de Maas te benadrukken tieren de varkensruggen hier welig. Weg met de varkens uit Horst aan de Maas! Weg met de varkensruggen uit Horst aan de Maas. Om te beginnen uit Melderslo! Alles voor plakgenotbevordering – plakgenotbevordering voor alles.

1. Gebroeders van Doornelaan, Horst

Tart elke beschrijving. Idyllisch plaatje, ja, maar hoe moet je dit bord in godsnaam bereiken zonder gebruikmaking van hakbijl, kapmes en lieslaarzen? Bovendien geen posterplakparkeerpplek. Heeft verdacht veel weg van posterplakkertjepesten. Brandbrief naar de NBvP (Nederlandse Belangenvereniging van Posterplakgenotbevordering) waarin het plakongemak van dit bord aan de kaak wordt gesteld is inmiddels verzonden.

Intermezzo – Reaching for the stars met de 3 J’s

Afgelopen zomer was ik in het Poolse Torun, de geboortestad van Nicolaas Copernicus (1473-1543), de astronoom die bewees dat de aarde om de zon draait en niet andersom. In het naar hem vernoemde planetarium aldaar zag ik een spectaculaire show over de werking van sterrenstelsels. Geloof ik. Want ik snapte er eerlijk gezegd de ballen van.

Donderdagavond ga ik in de herkansing. En wel op een van de meest bijzondere plekken van Horst aan de Maas: de voormalige stortplaats Zuringspeel in America, met 56 meter boven NAP het hoogste punt van Noord-Limburg. Astronomieclub Aarde uit Horst en Jessica Bizzoni gaan daar samen op jacht naar sterren en naar het door de mens gecreëerde poollicht.

Jessica wie? Jessica Bizzoni! Trouwe lezers van Horst-sweet-Horst kennen haar van een stukje dat ik in september publiceerde over de apocalyptische, angstaanjagende schoonheid van assimilatieverlichting (klik hier). Jessica is kunstenaar, fotograaf en onderzoeker, geboren in Bergamo, opgegroeid in Rimini, afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven, nu studerend in Antwerpen (klik hier voor haar website). Een belangrijk thema in haar werk is de invloed van kunstmatig licht op onze leefomgeving.  

Jessica is een van de deelnemers aan Altaarnatief. Ter voorbereiding daarop kwam ze de afgelopen maanden enkele keren naar Horst. Samen bezochten we twee keer de ‘Zuringsberg’, waar ze op een stervenskoude en winderige vrijdagavond

deze prachtige foto maakte van de assimilatieverlichting die Horst aan de Maas al decennia teistert.

Of het misschien iets zou zijn hier, als Altaarnatief-aperitief, een avondje te organiseren om naar de sterren te kijken en naar de invloed van de mens op de nachtelijke hemel, vroeg Jessica zich af. Natuurlijk was dat iets! John van der Heijden en Jos Hoebers van Astronomieclub Aarde zegden meteen alle medewerking toe.

Komende donderdag, 20 december, zo ongeveer de langste nacht, is het dan zover: Reaching for the stars op de Zuringsberg met de 3 J’s! Jessica, John en Jos heten belangstellenden voor dit evenement van harte welkom, zowel astronomische nitwits (zoals ondergetekende) als hemelbestormers als ander gepeupel. Aanvang 19.00 uur, voor iedereen gratis toegankelijk, aanmelding vooraf niet nodig. De berg is alleen te voet bereikbaar, zowel via de Kulbergweg als de Raamweg. De wandeling er naartoe duurt ongeveer tien minuten. Stevige schoenen, warme kleding en een zaklamp aanbevolen! Neem desgewenst ook een klapstoeltje en spiritualia mee.

Tot donderdag!