maandag 29 september 2014

Intermezzo – Dialectpolitie

De uitdrukking ‘van de regen in de drop komen’, kent u die? ‘In plaats van in de gehoopte betere in een nog slechtere toestand komen’, zegt mijn woordenboek. Dat is precies wat de gemeente Horst aan de Maas is overkomen. ‘Politieke gevoeligheid’ deed het gemeentebestuur onlangs besluiten een steegje tussen de Steenstraat en een nieuw aan te leggen parkeerplaats niet te vernoemen naar voormalig (PvdA-)wethouder Toos Buijssen. Met de naam Bôtterpedje speculeerde het gemeentebestuur op een onbewolkte hemel en volop zonneschijn. Niets is minder waar: de gemeente is onder de wielen van de dialectpolitie gekomen, het zwerk is asgrauw geworden en het regent harder dan ooit tevoren.
Twee weken geleden gaf ik hier uiting aan mijn boosheid over het niet naar Toos Buijssen vernoemen van het steegje. Facebookreactie van Mart van den Munckhof: ‘Bôtterpedje! Ook nog FOUT gespeld! Het moet Bótterpedje zijn! Een hoedje op een klinker is een rekteken!’ Wakker als altijd deed Hallo Horst aan de Maas afgelopen week navraag bij de gemeente: ‘Een woordvoerder van de gemeente geeft aan dat er geen officiële spelling voor dialectwoorden is. Zij beroept zich in dit soort gevallen op de dialectwoordenlijst die website mijnwoordenboek.nl hanteert.’ Helemaal fout, aldus Mart: ‘Van den Munckhof wijst er op dat de website die de gemeente raadpleegt, een Wiki-woordenboek is, waar iedereen zonder controle aanvullingen op kan geven. “Vrij onbetrouwbaar dus.”’ Mart pleit ervoor de zogeheten Veldekespelling te hanteren of anders te rade te gaan bij de twee Horster dialectwoordenboeken. Een goede raad die niet aan de gemeente is besteed, zo blijkt uit Hallo: ‘De gemeente geeft aan het bij de door hen [sic] gekozen spelling te houden.’
Mart liet het er na verschijning van het artikel in Hallo niet bij zitten en ging over tot actie: ‘Zo. Even het internetwoordenboek MWB verbeterd waar de gemeente zich op baseert. Nu baseren ze zich dus op mij. Betrouwbaar! :-)’ Inderdaad staat waar blijkbaar tot voor kort bôtter stond, nu bótter (klik hier). Heerlijk! Ouderwets genieten! Vol verwachting zie ik uit naar de onthulling van het straatnaambordje. Bij bookmakers schijnt vooralsnog vooral te worden ingezet op het accent aigu van Mart (notering 1:2). Het accent circonflexe van de gemeente noteert momenteel 1:2,5. De onnavolgbaarheid van de gemeente kennende heb ik zelf al mijn geld gezet op het accent grave.  
Hoe ik zelf in de discussie zit (om het maar eens modern te zeggen)? De klotskopperigheid (Klótskopperigheid? Klôtskopperigheid? Klòtskopperigheid? Klötskopperigheid?) van onze vroede vaderen is natuurlijk om je te bescheuren. Hetzelfde geldt voor het argument dat het dakje van bôtter ‘ook voor iemand die geen dialect spreekt, houvast biedt’. In mijn ogen is elke discussie over het geschreven dialect een achterhoedegevecht: dialectsprekers hebben al die accenten niet nodig voor de juiste uitspraak en niet-dialectsprekers zullen de juiste uitspraak toch niet onder de knie krijgen, welke accenten je er ook tegenaan gooit.
Overigens ben ik van mening dat Mart moet worden bevorderd tot hoofdagent van de Horster dialectpolitie. Zolang zulks nog niet het geval is, wil hij misschien enkele gedachten wijden aan een vraag waardoor ik al enkele dagen wordt gekweld: waarom moet bótter (en ook bôtter) eigenlijk met dubbele t worden geschreven? 

8 opmerkingen:

  1. Dat door de Horster Dialectpolitie gecorrigeerde internetwoordenboek MWB al kritisch doorgebladerd Wim? Zie de vertaling van "Camps L" en de twee opties bij "Karnemelk". Wat zegt dat over de juiste spelling van het woord "bótter" of "bôtter" of "botter" of "???"...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mart v.d. Munckhof29 september 2014 om 23:59

    Heerlijk! Tja, die dubbele t. Now you got me, zou mijn facebookvriendin uit San Francisco zeggen. Laat ik er dit van maken: door die dubbele t blijft die ó toch nog aan de korte kant. Anders raken die niet-dialectsprekers helemaal de kluts kwijt! Enne Annoniem: Weet je hoeveel tijd het kost om dat hele MWB-woordenboek te corrigeren? Dat is een paenswaerk! Dat rammelde van de fouten! Op een gegeven moment ben ik ermee gestopt, dus er zullen nog fouten inzitte. En dialectpolitie?Dacht het niet. Ik heb niks met de pliesie! Veldeke forever, zullen we maar zeggen. Simpel toch?



    . Ik heb niks met de pliesie. Gewoon goed spellen. Veldeke forever, zullen we maar zeggen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mart v.d. Munckhof30 september 2014 om 00:03

    Oeps. Ik had even ruzie met mijn tablet dus in mijn reactie staan spelfouten. Excusé!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik kom niet van Horst, dus de correcte spelling kan ik niet vertellen. Ik vind het wel raar dat de gemeente Horst aan de Maas blijkbaar met twee verschillende regelpakketten werkt voor de dorpen in haar gebied. In Horst mogen dialectnamen. Terwijl in Sevenum deze een tijd terug taboe waren. Dialect kon niet, was niet leesbaar voor mensen van buiten. Dus daar werd het Kempsstraat in plaats van Kempspedje. (met of zonder accentteken). Nogal verwarrend als er in Kronenberg ook een Kemkesstraat is.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mart v.d. Munckhof30 september 2014 om 18:51

    Tja, de ambtenaar die de straatnamen voorstelt, ook die in het dialect, komt oorspronkelijk uit Rotterdam. Maar vreemd dat ze in Zaerum geen dialectnaam mogen. Zo lelijk is dat dialect toch niet? :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. In 1997 zijn alle streektalen in de provincie door het Rijk erkend. Een paar jaar daarna heeft de Provincie Limburg een streektaalfunctionaris benoemd, die o.a. gefundeerde spellingadviezen kan geven. Waarom heeft de gemeente zich niet tot deze functionaris gewend?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik wil een zin maken over mooie ogen maar weet niet goed wat ik moet schrijven bv. is het nu:
    nu ingelijst door een bril
    of
    ingelijst met een bril.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @ElkeStier: ik zou denken 'door' Ik ben overigens wel benieuwd naar de hele zin!.

    BeantwoordenVerwijderen