maandag 22 april 2019

Intermezzo – Moêsoonder in de hel

Moêsoonder in de hel. Het was al jaren geleden dat ik die oer-Horster uitdrukking nog eens voorbij had horen komen, maar vorige week was het dan toch weer zo ver. Moêsoonder in de hel. Ben er nog nooit geweest, in de hel. Wat je er van anderen zo over hoort en leest, lijkt het me geen al te fijne plek. Moêsoonder (helemaal onderin) moet het er dan helemaal slecht toeven zijn, dunkt me. En dan te bedenken dat de hel voor de eeuwigheid bedoeld is, ontsnappen schijnt onmogelijk te zijn (wat het wel enigszins vreemd maakt dat er tal van beschrijvingen, tekeningen en schilderijen van de hel bestaan – maar dat terzijde).


Moêsoonder in de hel wordt meestal voorafgegaan door di (of die) kumpt: ‘Di kumpt moêsoonder in de hel.’ Bedoeld is dan niet zomaar een slecht iemand, nee, een gruwelijk misdadig slecht iemand. Alleen je allerallerergste vijand wens je een verblijf moêsoonder in de hel toe.


Wat me intrigeert is dat moês. In het Nederlands ‘muis’ – geen ‘moes’. Dat het geen jietsoonder, blowmenke-oonder of merlingoonder is, daar kan ik me iets bij voorstellen: bij vogels heb je niet meteen de associatie met ‘onder’. Maar waarom geen zekdumpeloonder of staekelvaerke-oonder? Of dieren die nog onder onder leven? Moêtwaôrmoonder of piere-oonder zijn toch de overtreffende trap van moêsoonder? Of kent de hel soms niets dat onder onder gaat?


Eergisteren is het officiële startsein gegeven voor Sprekende tuinen, een project in het kader van Horst aan de Maas 800 waarbij op acht locaties in de gemeente (én net daarbuiten) op bordjes uitleg wordt gegeven over de herkomst van spreekwoorden en gezegden (klik hier). Nederlandse spreekwoorden en gezegden welteverstaan.


Prima initiatief, daar niet van, maar wat mij betreft zou het volgend jaar een vervolg mogen krijgen. En wel in de vorm van bordjes met uitleg over de herkomst én betekenis van dialectspreekwoorden en -gezegden. Me even beperkend tot het Horster omdat ik dat het beste ken: ik ben wel benieuwd naar herkomst en betekenis van uitdrukkingen als ut is aal iën vothouwe, op mooders miste ziën, teggen ennen bakaove kunde ni gape’t is hak en jödát is en schoets of iemes wát moppe.

Mochten die bordjes er komen, dan heel graag ook maar een over moêsoonder in de hel.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten