Intermezzo – Wandelgang (14) | Wim Heijligers

Wim Heijligers mailde dat hij twijfelde om met me te gaan wandelen: ‘We hebben immers afgelopen zomer al een keer gewandeld, twee keer zelfs, in het Schuitwater. En overdaad schaadt. Maar als je nog een plekje overhebt, wil ik dat graag invullen.’ Ik twijfelde geen moment om met Wim te gaan wandelen: beide wandelingen in het Schuitwater (klik hier) staan nog in m’n geheugen gegrift. Wim (63), gepensioneerd bioloog, verstaat de kunst ingewikkelde materie glashelder te maken. Bovendien weet hij de informatie die hij spuit goed te doseren, een gave die sommige educatoren ontberen. Dus ja, graag, die wandeling. We hebben afgesproken in de Kasteelse Bossen, op de parkeerplaats bij Mind Mystery.

Door berg en dal klinkt hoorngeschal. Het hoorngeschal moeten we er zelf bij bedenken, maar aan bergen en dalen geen gebrek deze dinsdagmiddag. En dat terwijl we niet veel meer doen dan over de Kreuzelweg en een paar zijwegen lopen. Toch passeren we tal van bergen: de Kreitenberg, de Bult, de Lichtenberg, de Valkenberg, de Nieuwenberg. En dan vergeet ik er waarschijnlijk nog een paar.

De Lichtenberg op een schilderij uit 1979 van Sjeng Jakobs (‘Hollenders Sjeng’)

Je hebt bergen en je hebt bergen. Genoemde bergen zijn bergen van enkele honderden centimeters hoog. Alleen geoefende landschapslezers als Wim zien ze. Landschapsleken zien ze pas als Wim ze erop wijst. Al die bergen zijn natuurlijke hoogten waarop, vaak al eeuwen geleden, een boerderij is gebouwd met daaromheen akkers.

Zonder bergen geen dalen. Zonder hoge bergen geen diepe dalen. De Kreuzelweg telt drie dalen, doceert Wim: het dal van de Grote Molenbeek, het dal van de Diepeling en het dal van de Lolllebeek. Als je heel goed kijkt, zie je telkens de glooiingen in het landschap. À propos Lollebeek: Wim vraagt of ik weet waar die naam vandaan komt. Geen idee. Hij vermoedt dat dat ‘lolle’ een – al dan niet bewuste – verbastering is van ‘lullen’, in de betekenis van een zacht geluid maken, klotsen, kabbelen.

Wim kent de namen van alle boerderijen hier en in de meeste gevallen ook die van hun (vroegere) bewoners. Wat niet zo vreemd is omdat zowel zijn vader als zijn moeder in deze omgeving opgroeiden. En Wim ging hier met zijn kameraadjes vroeger vaak schupe (wat een geweldig woord toch).|

De Nieuwenberg op een schilderij uit 1979 van Sjeng Jakobs (‘Hollenders Sjeng’)

We houden een tijdje halt bij wat oorspronkelijk een schuur van de Nieuwenberg was, Wims vader heeft hier zijn jeugd doorgebracht. Dan gaat een heel klein raampje open. Peter Deriks, de huidige bewoner van de Nieuwenberg knoopt een gesprek aan. Hij heeft zich terdege verdiept in de historie van de boerderij. Hij vertelt dat iets verderop ooit ijzererts werd gewonnen. Zelfs Wim staat met z’n oren te klapperen. Moeten ze toch eens een keer over verder praten, besluiten Peter en Wim.

Over de Kreuzelweg – een weg met heel veel gemotoriseerd verkeer voor een weg waarop gemotoriseerd verkeer alleen is toegestaan voor aanwonenden – lopen we weer terug richting het beginpunt van onze wandeling. Zoals wel vaker tijdens deze serie wandelingen vraag ik me af hoe het toch eigenlijk kan dat omgevingseducatie geen verplicht vak is op de basisschool. In Horst ken ik in elk geval één meer dan voortreffelijke docent.

Dit was aflevering 14 van Wandelgang, een serie wandelingen in de kerstvakantie met Horst-sweet-Horst. Klik hier voor een toelichting op deze reeks. Wil je ook een keer meewandelen met Horst-sweet-Horst? Dan ben je te laat: helemaal volgeboekt!