Intermezzo – Een bezoek aan alle 863 gemeenten van Nederland 1972 (2)

Moors Magazine is al dertien jaar de dagelijkse elektronische krant van Holly Moors (klik hier). Een krant dan waarin hij vooral nieuwe uitgaven en verschijningen op het gebied van fotografie, muziek, literatuur en architectuur signaleert en recenseert. Enkele jaren geleden ben ik er toevallig bij uitgekomen en sindsdien lees ik Moors Magazine dagelijks. Met veel plezier: dankzij Holly heb ik al heel wat ontdekkingen (en aankopen) gedaan. Maar nu ben ik dan voor één keer teleurgesteld in Holly. Ernstig teleurgesteld zelfs.

Afgelopen dinsdag was Moors Magazine in z’n geheel gewijd aan Een bezoek aan alle 863 gemeenten van Nederland 1972, het boek van Wim Gijzen dat ik twee maanden geleden zo lovend besprak (klik hier). Ter herinnering: Gijzen bezocht in 1972 alle toen nog 863 gemeenten van Nederland. In elke gemeente ging hij hetzelfde te werk: hij maakte een selfie bij het gemeentebord, kocht een ansichtkaart van de betreffende gemeente en maakte foto’s van de winkel waar hij de kaart had gekocht en van de brievenbus waarin hij de kaart had gedeponeerd. Thuis plakte hij per gemeente de foto’s en de ansichtkaart op een vel papier en lijstte dat in (klik op de foto’s om ze te vergroten).

Tot gisteren hingen die 863 ingelijste vellen in de Kunsthal in Rotterdam (klik hier). Ter gelegenheid van die expositie werden ze voor het eerst gebundeld in een boek. Ik kocht het en was er dus kapot van. Zo niet Holly (klik hier):

‘Er valt het een en ander op het hele project af te dingen, want Gijzen was een zeer beperkt fotograaf, dus een aantal foto’s is overbelicht of anderszins mislukt, en op de keuzes van de kaarten is ook nog wel wat aan te merken, maar toch geeft het overzicht, zoals dat nu te vinden is in een vuistdik boek een mooi tijdsbeeld, met al die verschillende brievenbussen die inmiddels verdwenen zijn, de verschillende, soms prachtige postzegels, de kleine winkeltjes, waarvan een groot deel ook wel verdwenen zal zijn (alhoewel... Boomker in Haren is er nog steeds!). Toch is het jammer dat zo’n gouden idee in handen kwam van een kunstenaar die het zo knullig uitvoerde. Nu geef ik het hele project een zesje, als het perfect was uitgevoerd zou het zonder meer een negen waard zijn geweest.’

Een zesje! Is die Holly nou helemaal van de ratten besnuffeld!

Speciaal voor Een bezoek aan alle 863 gemeenten van Nederland 1972 ben ik woensdag naar de Kunsthal getogen. Genoten! Een dikke negen!

In het knullige, het onvolmaakte, dat Holly zo’n groot bezwaar acht, schuilt voor mij nu juist de aantrekkingskracht van het project. Sommige foto’s zijn inderdaad ‘overbelicht of anderszins mislukt’ (bijvoorbeeld die in Horst van kapsalon Van Heesch – zoals ik de vorige keer al schreef). En als Gijzen voor een strenge, seriële, Bernd & Hilla Becher-achtige benaderingswijze had gekozen, zou dat ongetwijfeld ook tot iets prachtigs hebben geleid. Zij het sterieler en veel minder rijk geschakeerd. Met zijn aanpak doet Gijzen steeds een beroep op de verbeeldingskracht van de kijker. Juist dat maakt het spannend, juist dat maakt het project tot een kunstwerk.

Ter illustratie vijf voorbeelden van wat we waarschijnlijk hadden moeten missen als Holly z’n zin had gekregen en het project perfect was uitgevoerd:

1. De onscherpe foto van drie mensen die een brief op de post doen in Huissen.

In een perfecte uitvoering zou Gijzen even hebben gewacht tot de drie weg waren. Nu vraag je je af waarom hij dat niet heeft gedaan. En heeft hij de drie verteld over zijn project? Moet het meisje links misschien daarom lachen?

2. De anti-Nixon-sticker op de brievenbus in Thorn.

Inderdaad ja, 1972, dat was de tijd van Richard Nixon! Kissinger, Watergate, Vietnam, aftreden: allemaal associaties die zo’n half vergane sticker bij je oproept. En waarom uitgerekend in Thorn? Plakwerk van een autochtoon of van een toerist?

3. De ansichtkaart van het sportpark in Eenrum.

Wat zou iemand er nou toe hebben bewogen een dergelijke ansichtkaart uit te geven? Dat gezegd zijnde: wat is dat eigenlijk voor fantastisch gebouwtje daar achter de goal?

4. De mislukte selfie van Wim in Heusden.

Zul je altijd zien: nooit een auto, laat staan een vrachtwagen te bekennen in Heusden en juist op het moment dat de zelfontspanner ontspant passeert er ineens een vrachtwagen waarachter Wim verdwijnt!   

5. De op z’n kop hangende brievenbus in Coevorden.

Of zou Wim de foto op z’n kop hebben opgeplakt?

En zo zou ik nog wel even kunnen doorgaan. Ik herhaal, ondanks Holly: kopen dat boek! En wel nu!