Intermezzo – De Vriendenreünie

Ik las De Vriendenreünie, het onlangs verschenen boek van Joep Dohmen en Paul van der Steen over de Limburgse bestuurscultuur in de afgelopen twee decennia. Bladzijde na bladzijde waaide een geur van bederf me tegemoet. Het stinkt in Limburg. In Maastricht. In Echt. In Susteren. In Roermond. In Horst aan de Maas. In Venray. En als het er nu niet meer stinkt, stonk het er, lang en heftig.

Nee, veel spectaculaire nieuwe onthullingen bevat De Vriendenreünie niet. De meeste in het boek beschreven bestuurlijke strapatsen waren al genoegzaam bekend. Die aan het licht gebrachte ontsporingen verspreidden destijds telkens een luchtje. Verzameld in het boek verspreiden al die luchtjes samen nu een ondraaglijke stank. Ontluisterend en verontrustend.

De arrogantie van de macht spat er vanaf. Net als de decadentie van de macht. En de zelfgenoegzaamheid van de macht. Maar wat vooral bijblijft na het lezen van De Vriendenreünie: de klefheid van de Limburgse macht. Het ons kent ons, het elkaar baantjes en opdrachten toespelen, het ritselen, het elkaar dekken, het samen in de kroeg regelen van wat niet geregeld zou mogen worden, het jij-doet-wat-voor-mij-dan-doe-ik-wat-voor-jou. En dat allemaal gecombineerd met het deprimerende aroma van nestgeur vermengd met spruitjeslucht.  

Het regent nu afleidingsmanoeuvres. Ger Driessen, Raymond Knops, Ger Koopmans, Jan Loonen: allemaal schreeuwen ze moord en brand over de berichtgeving en het boek van Dohmen en Van der Steen. Terecht? Daar moet de rechterlijke macht zich maar over uitspreken. Maar ook als er geen vuur mocht zijn: er is wel rook. Heel veel rook. En ook rook stinkt. Dat is misschien nog wel het meest verontrustende dat uit het boek spreekt: een slecht functionerend of zelfs geheel ontbrekend moreel kompas bij veel Limburgse bestuurders. ‘Alles wat niet verboden is, mag’, luidt de titel van een van de hoofdstukken. Het had ook de titel van het boek kunnen zijn. Het gebrek aan moreel besef, gekoppeld aan een gebrek aan tegenmacht en tegenspraak, leidt ertoe dat een grootgrondbezitter wethouder kon worden met grondzaken in zijn portefeuille, dat een gedeputeerde commissaris kon zijn bij een baggerbedrijf dat opdrachten krijgt van de provincie.

Laat je niet afleiden door de afleidingsmanoeuvres. Vraag je af waar deze bestuurscultuur vandaan komt. Bedenk wat eraan te doen valt. Waag je aan een bespiegeling over de vraag of dit slechts het topje van de ijsberg is. Koop dat boek. Zet een wasknijper op je neus. Lees dat boek.

Of kom volgende week woensdag, 8 juni, naar OJC Niks in Horst (Doolgaardstraat 34). Daar gaat filosoof en schrijver Lotte Spreeuwenberg namelijk met Joep Dohmen en Paul van der Steen in gesprek over De Vriendenreünie. Daaraan voorafgaand houdt commissaris van de koning Emile Roemer een inleiding over de Limburgse bestuurscultuur. Verdere gasten op deze door BiblioNu georganiseerde avond zijn voormalig SP-raadslid Michael van Rengs uit America en Teun Heldens uit Meijel, lid van Provinciale Staten en gemeenteraadslid in Peel en Maas namens de VVD. 

De gratis toegankelijke avond begint om 20.00 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur. Vanwege de beperkte capaciteit is aanmelding noodzakelijk: klik hier.

(Een ingedikte versie van dit stukje verscheen vandaag in Via Horst-Venray)